Dhuna fizike dhe psikike në institucionet edukativo-arsimore, mbetet një problem shqetësues për shoqërinë e Kosovës.
Vetëm gjatë vitit të kaluar, në Policinë e Kosovës janë raportuar 567 incidente të ndryshme që kanë ndodhur në shkolla ose në afërsi të objekteve të shkollave në Kosovë.
Për dhunën në shkolla flasin edhe vetë fëmijët, të cilët tregojnë se dhuna është përditshmëri.
Nxënësja e klasës së nëntë në njërën nga shkollat e Prishtinës flet për Radion Evropa e Lirë, për fenomenin e dhunës në shkollë .
“Ka raste të dhunës në shkolla. Për arsye të ndryshme ndodh dhuna, si kur prishet qetësia në klasë për shembull, që është mjaft banale. Nuk jemi ankuar asnjëherë, sepse kemi konsideruar që nuk merren parasysh ankesat tona”, tregon ajo.
Psikologët në vend thonë se nevojiten masa konkrete që dhuna të mos përdoret në shkolla, pasi ndikon negativisht në zhvillimin normal të fëmijëve.
Besnik Peci, psikolog, thotë për Radion Evropa e Lirë se duhet pasur më shumë trajnime për mësimdhënës, në mënyrë që të aplikohen rregullat e reja adekuate në raport me nxënës.
“Dhuna mbetet fenomen shqetësues në shkolla. Dhuna në kontekstin kulturor, në të cilin kemi jetuar, ka qenë jo formalisht e legjitimuar. Tash, pas luftës, dhuna është fenomen negativ që ndikon negativisht në zhvillimin e personalitetit të fëmijëve. Duhet të merren masa konkrete që dhuna të mos përdoret, por edhe dhuna emocionale e që mund të bartet te nxënësit përmes linçimit, ofendimit, ngacmimit dhe stigmatizimeve të ndryshme”, thotë Besnik Peci.
Sipas tij, ky fenomen do të zbutej nëse jo eliminohej tërësisht, nëse do të trajtoheshin me kujdes problemet, edhe ato personale.
“Mungesa e psikologëve në shkolla, është një fakt i rëndësishëm që ndikon se pse ka kaq shumë dhunë në shkollë. Mungesa e trajtimit të problemeve personale të njerëzve, bën që edhe mësimdhënësit edhe nxënësit ta praktikojnë dhunën dhe mungon një psiko-edukim, por mungojnë edhe trajnimet që flasin për rregullat e reja adekuate që duhet të aplikojnë mësimdhënësit’’, vlerëson ai.
Por, zyrtarë në Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, thonë se ekziston infrastruktura ligjore që ndalon përdorimin e dhunës fizike nëpër shkolla.
Merita Jonuzi, nga kjo ministri, thotë se derisa në vitet paraprake janë raportuar 3 deri në 4 raste të dhunës në shkolla, vitet e fundit raportohen rreth 40 raste, gjë që tregon se tashmë vetëdija për raportim të dhunës është më e lartë.
“Ministria e Arsimit në bashkëpunim me Zyrën për qeverisje të mirë në Kryeministri, ka krijuar një sistem të parandalimit dhe referimin e dhunës në shkolla, duke fuqizuar protokollin për parandalim, dokument ky që obligon një varg institucionesh për ta trajtuar dhunën në shkolla, pasi që kjo kërkon qasje shumëdimensionale dhe multi-sektoriale të trajtimit të problemit”.
“Kjo ka filluar të zbatohet në shkollat e Kosovës, duke mbajtur trajnime, duke prodhuar materiale didaktike dhe kemi krijuar modulin e incidenteve në shkolla në sistem të menaxhimit të informatave në arsim që ne të kemi një sistem të referimit dhe duke parë perspektiven e qasjes shumëdimensionale të trajtimit të problemit”,thotë Jonuzi.
Shqetësimet e tyre për këtë dukuri i paraqet edhe Këshilli i Prindërve të Kosovës.
Drejtori i këtij Këshilli, Bajram Beqiri, për Radion Evropa e Lirë, tregon se kanë kërkuar nga të gjitha institucionet kompetente të arsimit, që dhuna fizike dhe psikike nëpër shkolla, të ndalohet.
“Ne gjithmonë e kemi kundërshtuar dhunën dhe kemi thënë se është e patolerueshme. Kemi kërkuar nga organet relevante që kjo dukuri të eliminohet, por fatkeqësisht kjo po ndodh ende. Numër të saktë (të rasteve) të dhunës nuk kemi, por si fenomen është shqetësues. Ministria e Arsimit ndonëse po bën përpjekje, nuk ia ka dalë, për shkak se ende ka raste të dhunës. Ne, si Këshill i prindërve e shohim si shumë shqetësues. Mendoj se edhe prindërit duhet të jenë më komunikues, pasi që jo gjithmonë mësimdhënësit janë ata që ushtrojnë dhunë’’, thekson Beqiri.
Për parandalimin e kësaj dukurie, në vitin 2013, Qeveria e Kosovës ka miratuar një rregullore për Protokollin për parandalim dhe referim të dhunës në institucionet e arsimit parauniversitar. /REL/
