Nuk është veshja ajo që i pengon femrat muslimane ne jetën e tyre profesionale dhe shoqërore, por “keqperceptimi” i veshjes së tyre.
Nga Hiba Aburwein
Kohëve të fundit, në Europë po raportohen raste të shumta sulmesh ndaj femrave muslimane në rrugë, në shkollë dhe në punë.
Përveç rasteve të dhunës fizike, diskriminimi po merr përmasa të frikshme: femrat muslimane janë viktima të poshtërimeve të shumta dhe dhunës psikologjike. Kjo dhunë shkaktohet nga të qenit subjekt i debateve politike si dhe i ligjeve në Europë. Në këtë debat janë përfshirë shumë zëra, madje prej tyre ka dhe të tillë që nuk kanë takuar kurrë në jetën e tyre një muslimane dhe është e qartë se vetë zëri i muslimanes mungon dukshëm.
Edhe pse në shoqëritë europiane ka plotë probleme sociale dhe politike për t’u diskutuar dhe të cilat kërkojnë një përgjigje të menjëherëshme, përsëri vazhdojnë të merren me kodin e veshjes së femrës muslimane. Fatkeqësisht çështja e ferexhesë është përdorur për të fshehur problemet e vërteta si; papunësia, diskriminimi, mbrojtja e mjedisit etj.
Përse gratë?
Dallimet fetare dhe kulturore janë kthyer përsëri në smbolin e “atij” ekstremistit i cili nuk pranon të asimilohet. Femrat muslimane, të cilat zgjedhin të veshin hixhabin, etiketohen menjëherë si “muslimane”. Kjo edhe për shkak se ato janë më të pranishme se burrat ne vende publike si dyqane, supërmarkete, shkolla etj., si dhe ndërveprojmë më shumë me të tjerët.
Në lidhje me këtë mendoj se më duhet të tregoj për një fakt të rëndësishëm. Faktin se kjo propagandë dhe dilemë në lidhje me femrën muslimane nuk ndodhi krejt papritur. Është thjeshtë akumulim i një vizioni të trashëguar për Islamin në përgjithësi dhe gratë muslimanë në veçanti.
Studimet rreth grave mulimane dhe Islamit në pergjithësi kanë vuajtur nga një probleme metodologjike të cilat nuk i gjen në fusha të tjera. Deri vonë, qasja metodologjike mbizotëruese në studimin e grave muslimane ka qenë me anë të orientalistëve dhe neo-orientalistëve.
Në Europë, vizioni i mënyrës së jetesës në Orient paraqitet në disa mënyra:
E para:
Në nivelin e imazheve: teknologjia moderne si televizioni, kinemaja, fotografia, filmat vizatimorë etj.
Vizioni i trashëguar i vendeve ekzotike, të rrezikshme, emocionuese, të dhunshme, pa nocion kohor, magjike, të prapambetura dhe të frikshme.
Edhe pse perçja, si diçka ekzotike është zëvendëuar në shumicën e rasteve me perçen si simbol i shtypjes.
Gruaja muslimane ka qenë gjithmonë pengesë për europianët në përmbushjen e projekteve të promovuara për Orientin dhe nevojën e perëndimit për ta “civilizuar” atë. Diskursi kolonial futi edhe idenë e inferioritetit të Orientit dhe fokusimin te statusi i grave si pikë reference e progresit në diskursin e kolonizuesve. Prandaj, për ta mbulesa simbolizonte shtypjen dhe prapambetjen, e cila kishte nevojë të modernizohej. Këto imazhe janë të portretizuara qartë në librat e orientalistëve dhe letrat e udhëtimeve.
E dyta:
Mbulesa shihet akoma si një metaforë e botës muslimane. Gazetat përdorin në mënyrë të vazhdueshme pamjet e grave të mbuluara për të evokuar terrorizmin ose fondamentalizmin. Pozita e gruas përdoret akoma si pikë reference e përparimit për një komb të tërë, ku modeli perëndimor përfaqëson pikën më të lartë. Kështu raporton Peterson mbi statusin e femrave në Shtetet e Gjirit Persik në vitin 1988:
“Tendenca drejt neo-konservatorizmit në mesin e shumë grave duket qartë te kthimi i mbulimit me hixhab (mbulesë) ose me rroba tradicionale. Ky kthim në traditë ka prodhuar një efekt ironik, si në rastin e një ministri liberal kuvajtjan i cili u prezantua me një nëpunëse të ardhshme grua në ministrinë e tij. Ai u afrua t’i jepte dorën, por ajo refuzoi ta prekte. Megjithatë, pasojat e neo-konservatorizmit janë shumë më serioze. Shfaqja e i rolit modern të grave përkrah burrave në vendet në zvhillim në Këshillin e Gjirit Persik ka rrezik të marrë fund para kohe. Gratë nuk do të ishin të vetmet që do të vuanin nga kjo situatë; i gjithë zhvillimi i këtyre shteteve do të binte viktimë.” – Rethinking Muslim Women and the Veil, nga Katherine Bullock, faqe 31.
I gjithë zhvillimi i shteteve të Gjirit Persik rrezikohet nga mbulimi i grave dhe mos dhënia e dorës???
Nëse praktikat islame konsiderohen rrezik për vendet islame, atëherë nuk presim që jomuslimanët t’i pranojnë këto praktika në Europë.
Mendojse se derisa të ndryshohet ky mentalitet dhe të rehabilitohet imazhi stereotipik i gruas muslimane, frika dhe paragjykimet kundër muslimanëve do të vazhdojnë.
Përderisa gratë të jenë viktima të paragjykimeve që lindin nga padija dhe të frikësohen nga vëmendja e padëshiruar, këto gra do të kenë tendencën ta përjashtojnë veten nga aktivitetet shoqërore duke shmangur pjesëmarrjen në komunitetet e tyre. Paragjykimet ndikojnë edhe në produktivitetin në punë të grave të mbuluara dhe ndikojnë në përformancen e tyre për keq, duke kufizuar karrierën e tyre profesionale, e cila nuk do të ketë efekt negativ vetëm të gratë muslimane, por edhe te shoqëria dhe brezi i ri në Europë. Prandaj, nuk është veshja që i pengon gratë muslimane në jetën e tyre profesionale, por “keqpërceptimi” ndaj veshjes së tyre.
Histeria masive që ka mbërthyer çështjen e shamisë përforcon edhe njëherë ndjenjën e stigmatizimit të komunitetit musliman në Europë. Përveç rasteve të vazhdueshme të poligamisë dhe rrethprerjes së femrave, çështja e shamisë shfaqet herë pas here si një shans për të treguar mospërputhshmërinë e supozuar të muslimanëve me modernitetin, ndërkohë që këto çështje, përveç se nuk kanë të bëjnë fare me Islamin, ato u interesojnë shumë pak muslimanëve.
Dhe më e rëndësishmja, kjo analizë shërben si justifikim i gabuar për ligje speciale. Përveç injorimit të lirive thelemore, këto ligje janë të panëvojshme dhe të rrezikshme. Në këtë kontekst, shembulli i perçes ngre shumë pyetje: për çfarë arsyeje duhet të diskutohet për ligjshmërinë e “Nikabit”? Pse duhet të miratohen ligje që shënjestrojnë katëgori speficike të shoqërisë, kur ligji i përgjithshëm është tashmë në fuqi? Ky lloj qëndrimi jo vetëm që është i panëvojshëm, por është edhe i dëmshëm dhe i rrezikshëm dhe mund të çojë në një brez të mbushur me urretje, të pashpresë, mosbesues e të dëshpëruar.
E vërteta:
E vërteta është se ka shumë diversitet në mesin e muslimanëve. Ka disa shkolla mendimi, vlera, besime dhe praktika, të cilat nuk janë zhvilluar në një drejtim të vetëm. Duke marrë parasysh kulturën dhe traditën e komuniteteve muslimane dhe kuptimin që muslimanët kanë për Islamin dhe rëndësinë që i jepet praktikave fetare, ekziston një pluralizëm, i cili është një parim i rëndësishëm në shoqëritë demokratike.
Në Europë, femrat muslimanë të mbuluara janë pjesëmarrëse në të gjitha fushta e jetës… janë doktoresha, inxhiniere, police, mësuese, profesoresha, lidere partish, nëna dhe vajza.
Mbulesa nuk i pengon ato që të realizojnë ëndrrat e tyre. Por ligjet e reja në Francë po i pengojnë femrat muslimane te cilat mbajnë perçe që të shkojnë në shkollë. Ndërsa atyre që e mbulojnë krejtësisht fytyrën u ndalohet edhe dalja në rrugë.
Kjo gjë i ka kaluar të gjitha kufinjtë dhe nuk do të çojë ne asgjë të mirë. Vetëm se do ta zgjerojë hendekun midis qytetarëve europianë. Do të nxisë aktet raciste dhe përjashtimin.
Prandaj, e them përsëri, nuk është veshja ajo që i pengon femrat muslimane ne jetën e tyre profesionale dhe shoqërore, por “keqperceptimi” i veshjes së tyre
