Për zemrën zakonisht thuhet se është e gjallë ose nuk është e gjallë.
Në pajtim me këtë bëhet edhe ndarja e cila thotë se zemra mund të ndodhet në njërën nga tri gjendjet e përmendura.
Zemra e shëndoshë është zemër e pastër (selim); ditën e Gjykimit do të shpëtojnë vetëm ata të cilët para Allahut vijnë me zemër të tillë, sepse Lavdiploti thotë:
“Ditën kur nuk bën dobi as malli, as fëmijët, vetëm ai i cili del para Zotit me zemër të shëndoshë shpëton.” (Esh-Shu’ara, 88-89.)
Fjala selim do të thotë “i shëndoshë, i pastar, i pacen”, ndërsa është përdorur në këtë formë në mënyrë që të theksohet cilësia e shprehur, kështu për dikë thuhet se ka zemër të pastër (selimul-kalbi) nëse pastërtia dhe pacenshmëria është cilësia e tij e përhershme. Shprehja selim ka domethënie të kundërt në raport me fjalën merid, sekim, ‘alil (i sëmurë, i dobët).
Shprehjet dhe formulimet e ndryshme përdoren për t’u thënë çka nënkuptohet me zemër të shëndoshë, mirëpo të gjitha ato tregojnë që kjo zemër është e privuar nga çfarëdo pasioni në kundërshtim me urdhërat dhe ndalesat e Allahut dhe çfarëdo mëdyshje e cila do të shfaqej ndaj asaj që ka thënë Ai. Zemra e tillë është privuar nga adhurimi i çdo gjëje tjetër pos Allahut dhe nga pasimi i tjetër kujt pos Pejgamberit të Tij. Ajo i është nënshtruar dashurisë së painteres ndaj Allahut dhe pasimit të Pejgamberit të Tij. Atij i frikohet dhe te Ai e drejton shpresën, te Ai mbështetet, Atij i drejtohet dhe i bindet dhe gjithnjë e synon atë me çka Ai është i kënaqur, ndërsa largohet, në çdo mënyrë, nga zemërim i Tij. Kjo edhe është esenca e adhurimit, ndërsa ai është i mirë vetëm nëse i drejtohet vetëm Allahut.
Zemër e shëndoshë është ajo në të cilën nuk ekziston çfardo formë e politeizmit, ajo deri në skajshmeri i është perkushtuar adhurimit të Allahut të Madhëruar: përmes dëshirës, dashurisë, mbështetjes te ai, kërkimit te ai, bindjes, frikës dhe shpresës. Çkado që bën zemra e tillë e bën në emer të Allahut. Kur dashuron – dashuron në emër të Allahut; kur urren – urren në emër të Allahut; kur ofron – ofron në emër të Allahut dhe kur privon – privon në emër të Allahut.
Kjo që u tha nuk mjafton që zemra të jetë e shëndoshë, ajo do të jetë e tillë vetëm kur lirohet nga pasimi i çkado qoftë që është kundër Pejgamberit, alejhi selam dhe kur atij i betohet me të cilin obligohesh se vetëm atij do t’i jetë besnik dhe ta pasojë në atë që deklaron dhe vepron. Të folurit e zemrës është besim, ndërsa të folurit e gjuhës shprehë ç’ka në zemër. Veprat e zemrës janë dëshirë, dashuri, urrejtje dhe gjithçka që shkon me to. Veprat e organeve të tjerë gjykohen në bazë të Shpalljes, të cilën e ka transmetuar Pejgamberi,alejhi selam, dhe asaj që e ka deklaruar dhe vepruar; kësaj nuk mund t’i kundërvihet asnjë besim, fjalë apo veprim tjetër, ngase Lavdiploti ka thënë:
“O besimtarë, mos bëni asgjë para se ta pyetni Allahun dhe të Dërguarin e Tij.” (El-Huxhurat, 1.)
Me pyetjen e parë kërkohet cili është shkaku dhe arsyeja për të cilën është kryer një vepër: nëse është kryer që ai i cili e ka kryer ta arrijë ndonjë kënaqësi apo për ta siguruar ndonjë qëllim të kësaj bote në thelbin e cilit qëndron dëshira që njerëzit ta lëvdojnë apo nga frika që të mos e qortojnë ose e ka bërë në mënyrë qe me këte vepër ta fitojë simpatinë e dikujt për të cilin ndjen diç, gjegjësisht për ta dëbuar dikë që e urren. Prandaj, nëse diçka nga kjo ka qenë arsye ose është kryer nga bindja ndaj Allahut, të Madhëruarit, Lavdiplotit, për hir të fitimit të dashurisë së Tij dhe afrimit te Ai.
Kjo pyetje do të mund të formulohej edhe në këtë mënyrë: nëse kjo vepër është dashuri- të kryhet në emër të Zotit tënd apo e ke kryer për shkak të kënaqësise dhe trilleve personale?
Me pyetjen e dytë pyetet nëse ai që e ka kryer veprën me atë ka dëshiruar ta pasojë Pejgamberin, alejhi selam, nëse kjo vepër është diç që është caktuar përmes Pejgamberit, alejhi selam, apo është diç që nuk është e caktuar dhe me çka Allahu nuk është i kënaqur.
Pyetja e parë ka të bëjë me sinqeritetin, ndërsa e dyta me pasimin. Allahu i Madhëruar nuk i pranon veprat pa këtë të dytën.
Sa i përket çështjes së parë, rruga e cila shpie në shpëtim është në sinqeritet të plotë, ndërsa kur është fjala për çështjen e dytë, rruga është në pasimin e njëmendët dhe në atë që zemra të jetë gjithnjë e pastër nga çdo dëshirë e cila është e kundërt me sinqeritetin dhe çdo dëshire që është në kundërshtim me pasimin. Kjo edhe është esenca e zemrës së shëndoshë e cila i siguron shpëtim dhe lumturi.
SHKEPUTUR NGA LIBRI “KURTHET E SHEJTANIT”
AUTOR IBN KAJIM EL XHEUZIJE.
