Rusia ka reaguar me zemërim pasi Mali i Zi ka nënshkruar këtë javë protokollin për anëtarësim në NATO. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitri Peskov, ka thënë se “pranimi i Malit të Zi në NATO nuk i kontribuon sigurisë në Evropë, por, përkundrazi, mund të rrisë tensionet në kontinent”.
Nëse anëtarësohet në NATO, Podgorica hyn në kategorinë e caqeve potenciale të Rusisë, ka thënë Andrej Klimov, anëtar i Këshillit për Marrëdhënie me Jashtë i Dumës ruse.
Për ish-shefin e diplomacisë malazeze, Branko Llukovac, deklaratat e Moskës zyrtare janë thjesht rutinore.
“Duhet të dimë se, para së gjithash, bëhet fjalë për qëndrim të vazhdueshëm negativ të Rusisë ndaj zgjerimit të NATO-s. Në anën tjetër, bëhet fjalë për atë pjesë të Ballkanit që e ka konsideruar zonë të interesit dhe ndikimit”, thotë Llukovac.
Por, sa ka mundësi Moska ta ndëshkojë ekonomikisht Malin e Zi? Pas falimentimit të Kombinatit të Aluminit në Podgoricë në vitin 2013 dhe largimit të oligarkut rus, Oleg Deripaska, i cili qysh në vitin 2005 ka menaxhuar me këtë kompani, Rusia nuk ka instrumente të drejtpërdrejta ekonomike, me të cilat mund të ndikojë në zhvillimet sociale dhe politike në Mal të Zi.
Mali i Zi nuk varet nga importet nga Rusia, ndërsa eksporti i vetëm i rëndësishëm për këtë vend është vera, e cila nuk është në listën e prodhimeve të importuara, që i ka ndaluar Moska në përgjigje të sanksioneve që i ka vënë Mali i Zi, në përputhje me politikën e Bashkimit Evropian.
Vëzhguesit thonë se varësia ruse mund të ndjehet vetëm në turizëm, i cili nuk është i orientuar ende në tregjet e tjera.
Një portal rus i turizmit, Tutu.ru, madje, ka shkruar se Mali i Zi është destinacioni më popullor për turistët rusë në qershor.
Rusët, përndryshe, mbeten të pranishëm në Mal të Zi, por ata janë kryesisht pronarë të patundshmërive, të cilat i kanë blerë deri në vitin 2008.
Ivan Saveliq, nënkryetar i Dhomës së Tregtisë në Mal të Zi, thotë se kufizimet potenciale do të ishin, megjithatë, lajm i keq.
“Lidhjet ekonomike të Malit të Zi dhe Rusisë janë shumë të rëndësishme për ne, edhe pse për nga vëllimi nuk bëhet fjalë për një pjesë të madhe të tregtisë sonë të jashtme. Hapat e paralajmëruar për kufizime, kur është fjala për tregti mes Malit të Zi dhe Rusisë, përfundimisht nuk janë lajm i mirë. Presim që këto masa të paralajmëruara, nëse realizohen, të jenë afatshkurtra”, thotë Saveliq.
Branko Llukovac, në anën tjetër, thotë se Rusia mund të dekurajojë turistët rusë që synojnë Malin e Zi.
“Rusia tashmë ka prani të madhe në Mal të Zi, përmes investimeve, patundshmërive dhe mund të përpiqet të destimulojë shkuarjen e turistëve në Mal të Zi”, thotë Llukovac.
Marrëdhëniet midis Malit të Zi dhe Rusisë kanë përparuar vazhdimisht derisa Mali i Zi ka qenë në bashkësi shtetërore me Serbinë, por edhe pas pavarësisë. Lëkundjet e para janë bërë të dukshme pasi Mai i Zi ka avancuar drejt anëtarësimit në NATO.
Ftohja e plotë e marrëdhënieve ka ndodhur pasi Mali i Zi u është bashkuar sanksioneve të BE-së kundër Rusisë, për shkak të ndërhyrjes së saj në Ukrainë dhe aneksimit të paligjshëm të Krimesë.
Por, gjatë gjithë kohës, zyrtarët malazezë kanë thënë se duan marrëdhënie miqësore me Rusinë.
Mali i Zi ka nënshkruar të enjten, protokollin e anëtarësimit në NATO që do t’i mundësojë pjesëmarrjen në të gjitha takimet e Aleancës, si vend vëzhgues ose i ftuar.
Pasi ta kenë ratifikuar protokollin të gjitha vendet anëtare të NATO-s, Mali i Zi do të bëhet vendi i 29-të anëtar i saj.
Mali i Zi ka një ushtri të vogël me rreth 2,000 anëtarë aktivë.
