Shembuj të inteligjencës së Ebu Hanifes

Ebu Hanifja dhe pabesimtari

Ne shekujt e pare te Islamit, nuk ishin te rralla rastet qe te zhvilloheshin diskutime shkencore ndermjet intelektualeve musliman dhe jomusliman. Nje diskutim te till me nje rast e kishte inicuar sunduesi bizantin, mu ne kohen e Ebu Hanifes, kur kishte derguar ne Kufe intelektualin e tij me te madh me tri pyetje.
Halifi i atehershem u ofroi shkenctareve te shquar Islam qe te hynin ne diksutim me emisarin bizantin, por ata ngurruan te benin nje gje te till. I vetmi qe iu pergjigj kerkeses ishte Ebu Hanife.
Diskutimet asokohe beheshin publike dhe ne to merrnin pjes kureshtar te shumt. Kur Ebu Hanife hyri ne sallen e parapar per dialog, vuri re se dijetari bizantin ishte ulur ne nje lloj minberi, i parapar vetem per kolos.
Ebu Hanife i afrohet dhe e peyet:
A keni ardhur ju per te pyetur ?
Ai iu pergjigj:
Po !
Ateher Ebu Hanifja i tha te zbriste nga ai vend, sepse ai vend ishte parapar per ata prej te cileve kerkohet zgjidhje dhe pergjigje, e jo per ata qe pyesin! Bizantini, pa koment, e pranoi verejtjen dhe, kur imam Ebu Hanife zuri ate vend, e thirri te fillonte me pyetjen e pare.
– Ç’ka ekzistuar para Zotit ?! – ishte pyetja e dijetarit Bizantin
Ebu Hanife, ne vend te pergjigjes, i beri pyetje:
– A kuptoni ju gjesendi nga matematika ?!
Ai iu pergjigj i çuditur :
– Po, kuptoj gjithsesi !
Ebu Hanife perseri e pyet:
– A ka ndonje numer para numrit një ?
Bizantini u pergjigj:
– Jo. Ai eshte i pari dhe para tij nuk ka asgje
Tash Ebu Hanife i pergjigjet:
– Nese para numrit një nuk ka asgje, ateher si do te kete diçka para Allahut Një, te Vetmit!
Ateher Bizantini i drejtoi pyetjen e dytë:
– Ku gjendet Zoti, ne cilin vend dhe ne cilen anë?
Ebu Hanife perseri e pyeti:
– Me thoni, kur e ndizni qiririn, ne ç’anë hedh drite ai?
Bizantini u pergjigj:
– Ne te gjitha anet ne menyr te barabart?!
Ebu Hanife, ateher iu pergjigj:
– Nese per qiririn, ne te cilin e ka prodhuar nje rob i Allahut i pa njohur, nuk mund ta caktoni anen nga e hedh driten, si mund ta beni ateher per Krijuesin e qiellit, te Tokes dhe te gjithçkaje qe ka krijuar?!
Pastaj perfaqsuesi bizantin shtroi pyetjen e tretë:
– Çben tash Zoti?
Ebu Hanife iu pergjigj i qetë:
– I zbret nga minberi dhe i perul – pabesimtaret siç je ti, dhe ua ngre famen besimtareve, siç jam unë.
Pas kesaj dijetari bizantin mblodhi gjesendet e veta dhe , i mposhtur u kthye ne atdheun e tij.
Eshte me rendesi te thuhet, siç thekson El-Hatib el-Havarizmi, se Ebu Hanife ateher ishte nje djalosh dhe as per nga afer nuk e kishte arritur pjekurin dhe diturin qe do ta arrinte me vonë.

 

Ebu Hanifja dhe një beduin me ujë

Kur Ebu Hanifen, gjat rruges per ne Mekë, duke kaluar ne per shkretetir, ne nje te nxeht te padurueshem, e kishte marrë etja aq shum saqe ishte tharë fyti, – nga beduini qe i kishte huazuar deven, kerkoi t’i jepte te pinte ujë nga ena e tij, pa i shkuar mendja se ky do ta refuzonte.
– Nuk ka asnje pik ujë falas – iu pergjigj beduini – por mund te ta shes edhe enen edhe ujin per nje dukat !
Ebu Hanifja, te cilin aq fort e kishte kapluar etja, pranoi dhe i tha:
– Mirë, ja nje dukat, vetem sille ujin!
Beduini i futi te hollat i gezuar ne qesen e tij, kurse Ebu Hanife mendoi me veten: Gezimi yt eshte i shkurtes, nuk do te zgjas shum! Pas nje kohe, Ebu Hanifja i nxori nga çanta e tij hurmat e Basres, jashtzakonisht te shijshme, dhe filloi te hante. I ofroi dhe beduinit disa sosh. Meqenese beduini i hengri me oreks, Ebu Hanifja i dha prapë. Per shkak se hengri shum hurma dhe vapa e drekes kishte arritur kulmin, beduinin e kaploi etja aq shum, saqe nuk kishte rrugdalje tjeter perpos t’i kerkonte ujë Ebu Hanifes, per ta shuar etjen. Mirpo i erdhi turp, sepse para pak çastesh,vete ai ia kishte shitur ujin. Mirpo, etjen nuk mund ta duronte, prandaj, pa marr parasysh se i shkonte ftyra, beduini megjithat kerkoi nga Ebu Hanifja qe t’i jepte ujë.
– Tek unë çdo gllenjkë eshte nga nje dukat! – i tha Ebu Hanifja.
Beduini fatkeq ia dha dukatin qe e ksihte marr prej tij, Ebu Hanifja ia ktheu edhe enen edhe ujin, dhe e mesoi qe ne te ardhmen te mos behej koprrac dhe te mos i sprovonte te eturit me ujë

Ebu Hanifja dhe Ebu Jusufi

Me nje rast Ebu Jusufi, nxenesi i Ebu Hanifes dhe me von dijetar i madh Islam dhe hafiz i hadithit, ishte i semur, andaj Ebu Hanifja, duke u frikesuar se mos i ndodhte diçka, sepse tek ai shihte nje dijetar te madh, disa shkokeve te tij u kishte thene i brengosur:
Nese humbim kete djalosh, veshtir se mund ti gjendet shoku per dituri!
Allahu xh.sh beri qe Ebu Jusufi te sherohej shpejt, dhe duke e ditur se çkishte deklaruar mesuesi i tij per te, filloi te mburrej e te krenohej deri ne at masë, saqe filloi te mos merrte pjes ne ligjeratat e mesuesit te vet, por organizoi vet grupe (studimore) dhe filloi te mbante ligjerata te veçanta ne lemin e se drejtes se Sheriatit.
Ebu Hanifja, kur e hetoi se Ebu Jusufi e kishte kaluar kufirin dhe u be mendjemadh dhe ne at menyre nuk do te arrinte shum ne shkenc, e dergoi nje njeri qe ta pyeste Ebu Jusufin per nje zgjidhje juridike (fetare) ne lidhje me rrobaqepesin. Kur ky njeri shkoi tek Ebu Jusufi, u soll siç i kishte thene Ebu Hanifja. I shtroi kete pyetje:
Nje klient i rregullt nje dit i sjell rrobaqepesit te tij stof te mjaftueshem per ti qepur nje palë rroba. U moren vesh qe tia qepte per dy dërhem. Kur erdhi koha per ti marr rrobat, klienti erdhi, por rrobaqepesi mohoi qe ai i kishte sjell stof per rroba! Pastaj rrobaqepesi u pendua thell qe per aq pak para refuzoi klientin e rregullt, dhe vendosi tia kthente rrobat, mori hakun per punen e vet dhe i kerkoi falje njerezisht dhe ia kerkoi hallallin!
Ç’mendoni ju, a ka te drejt rrobaqepsi, sipas Sheriatit, ti marr ata dy derhem per meriten e vet?
Imam Ebu Jusufi, pa u hamendur, u pergjigj:
– Ka te drejt!
Njeriu i tha:
– Nuk ia keni qelluar !
Ateher Ebu Jusufi e permirsoi shppejt:
– Nuk ka te drejt
Tash njeriu i tha:
– Nuk ia keni qelluar as kesaj here !
Ateher imam Ebu Jusufin e mbuluan djerset. Si te mos e mbulonin kur ate, intelektualin e ditur para nje numri kaq te madh njerezish ne ligjerat, e poshteroi nje njeri i thjesht! Pra, nuk ishte e sakte as pergjigja e par e as e dyta, kurse ai nuk e dinte te treten!!! Vetem tash i ra ne mend se nje pytje te till mund ta shtronte vetem mesuesi i tij Ebu Hanifja! Menjeher shkoi tek Ebu Hanifja, per tu bindur per kete.
Kur u paraqit ne dyert e shtepis se Ebu Hanifes, ai iu drejtua me fjalet:
– Prej nga ne kete koh, mos te ka ndjekur rastesisht ndonje rrobaqepes ?!
Ebu Jusufi iu pergjigj:
– Ia keni qelluar, sikur e keni shtyr ate njeri te me pyeste!
Ebu Jusufi iu lut t’ia sqaronte ate pyetje te komplikuar.
Ebu Hanifja i thot:
– Çeshtja eshte e qart, por mendjemadhsia jote te ka penguar te mendoje mir e mire per at pyetje!
Nese rrobaqepesi ka menduar qe rrobat t’i merrte per vete, para se ti qepte, ateher nuk e ka te drejten e shperblimit dhe fitimit, sepse i ka qepur per vete, mirpo nese kete e ka menduar pasi ti kete qepur rrobat, ateher klienti eshte i detyruar ta paguaj
Ne fund imam Ebu Hanifja konstatoi:
– Kush konsideron se nuk ka nevoj te mesoj me teper, le ta qaj vetveten e vet.

Ebu Hanifja dhe havarixhët

Hvarixhet jane nje nga sektet e formuara gjate kohes se Aliut r.a. Perpjekjet e tyre per shtremberimin e pamjes se Islamit kan vazhduar edhe ne kohen e Ebu Hanifes, madje edhe me von. Ebu Hanifja, me diturin e tij, me origjinalitetin dhe me perkushtimin e ngusht per Kur’an dhe sunet, e pengonte ate sekt per edhe sektet e tjera, te cilat pepiqeshin te shtremberonin mesimin islam, anda mundoheshin te eliminonin ne çdo menur dhe keshtu ta hiqnin qafe shtyllen kryesore te mrojtjes se mesimit te ehlisunetit dhe te xhematit.
Pasi e menduan çeshtjen, erdhen ne perfundim qe te mos e mbysnin, per te mos e nxitur krejt popullin e Kufes kunder tyre, ngase imami gezonte respekt te madh ne popull, po ti shtronin disa pyetje te cilave si suni qe ishte , ai nuk do te mund tu pergjigjej, dhe ja arsyeja per ta eliminuar per ta hequr qafe ne menyre te pershtatshme.
Pas marreveshjes, nje grup i madh i havarixheve u drejtuan ne xhamin ku ai qendronte rregullisht dhe kalonte nje kohe te gjat ne ibadet, dhe e rrethuan. Njeri prej tyre i tha: Jan dy pyetje: ose pergjigje te volitshme dhe jeten, ose pergjigje te pavolitshme dhe vdekjen! E para eshte: Kur personi gjat konsumimit te pijeve alkoolike ose gruaja duke lindur femij te jashtligjshem vdesin, para se te pendohen, a kan vdekur si musliman apo jo ?
Duhet theksuar se keta persona, sipas mendimit te havarixheve dhe disa sekteve te tjera, nese vdesin para pendimit, vdesin jobesimtar, ndersa qendrimi i ehli-sunetit dhe xhematit eshte se ata vdesin si mekatar, por megjithat jan musliman!
Ebu Hanifja duke kuptuar se qfar qellimi kishin, i pyeti: Ai njeriu dhe ajo gruaja, qe i permendet ju, a jan çifut? U pergjigjen: Jo, nuk janë! Ebu Hanifja shtoi: Po, a jan te krishter? U pergjigjen: Nuk janë I pyeti perseri: Po, a jan zjarrputiste? U pergjigjen: Nuk janë Ateher ai i pyet: Po ç’jane ateher? Ata e pranuan: Ata jane musliman! Ateher Ebu Hanifja perfundoi triumfalisht: Shum bukur! Ja, u pergjigjet ju vet, nuk keni pasur nevoj fare te me kerkonit mua qe tu pergjigjem! Ata te çuditur pyeten: Qysh ? Ebu Hanifja tha: Pak me pare e deklaruat se ata jan musliman, kurse krahas Islamit, amund te jen diqka tjeter ?
Ata, ateher te çuditur vetem pyeten: Ai muslimani a do te shkoj ne Xhennet apo ne Xhehennem?! Ebu Hanifja iu pergjigj: Kjo varet nga vullneti i Allahut, siç thot Ibrahimi a.s per ata qe kan qen edhe me te keqinj se ai njeriu dhe ajo gruaja, d.m.th ata qe i adhuronin idhujt: Ai qe do te me pasoj mua – eshte i fesë sime, kurse ai qe ngrihet kunder meje, ateher – Ti vertet je Fales dhe Meshirues! Ose siç ka thene Isai a.s: Nese i denon, ata jan roberit e Tu, e nese ua fal, Ti je i Fuqishem dhe i Urt
Kesodore, Ebu Hanifja shpetoi veten, kurse atyre ua prishi llogarit dhe pengoi krimin qe kishin synuar te benin!

Artikulli paraprakNasiruddin Albani
Artikulli vijuesNga Satanisti deri te Muslimani